Cách phân biệt zona và kiến ba khoang dễ nhận biết nhất

Cách phân biệt zona và kiến ba khoang dễ nhận biết nhất
Rate this post

Bài viết này sẽ giới thiệu về cách phân biệt zona và kiến ba khoang, hai căn bệnh phổ biến là zona và kiến ba khoang, và cung cấp những thông tin quan trọng để phân biệt chúng một cách dễ dàng. Zona và kiến ba khoang đều là những tình trạng sức khỏe liên quan đến da và gây ra các triệu chứng khó chịu. Tuy nhiên, chúng có những đặc điểm riêng biệt mà việc nhận biết đúng giữa chúng có thể giúp trong quá trình chẩn đoán và điều trị.

Trong phần tiếp theo, Herbal House Vietnam sẽ tìm hiểu về zona và kiến ba khoang, bao gồm nguyên nhân, triệu chứng và cách phân biệt chúng. Bằng cách hiểu rõ hơn về những điểm khác nhau giữa hai căn bệnh này, bạn sẽ có thêm thông tin cần thiết để nhận biết và tìm cách điều trị hiệu quả.

Hãy cùng tìm hiểu để có sự nhận biết chính xác giữa zona và kiến ba khoang, từ đó giúp bảo vệ sức khỏe và tránh những khó khăn không cần thiết trong quá trình chăm sóc sức khỏe của bạn và gia đình.

Zona thần kinh là bệnh gì?

Cách phân biệt zona và kiến ba khoang dễ nhận biết nhất

Zona thần kinh là một bệnh nhiễm trùng da do virus Varicella Zoster (VZV) gây ra. VZV là virus thứ thuộc họ virus herpes, cũng là nguyên nhân gây bệnh thủy đậu. Sau khi người mắc thủy đậu hồi phục, VZV không bị hệ miễn dịch loại bỏ khỏi cơ thể mà tiếp tục tồn tại trong các hạch thần kinh ở trạng thái tiềm ẩn, không gây bệnh.

Tuy nhiên, khi một số điều kiện thuận lợi xảy ra, như hệ miễn dịch suy giảm, tình trạng tinh thần bị ảnh hưởng, căng thẳng hoặc sự suy nhược, VZV sẽ tái hoạt động, tăng sinh và lan rộng theo các đường dẫn thần kinh trên cơ thể, gây ra bệnh zona thần kinh. Triệu chứng ngoài da của bệnh thường bao gồm nốt phát ban và mụn nước chứa dịch, gây ra cảm giác đau rát và ngứa ngáy.

Vết cắn của kiến ba khoang

Kiến ba khoang đốt bao lâu

Viêm da tiếp xúc do kiến ba khoang là một bệnh nhiễm trùng ngoài da do dịch tiết chứa độc tố của kiến ba khoang gây ra. Khi tiếp xúc với dịch tiết này, vùng da tiếp xúc sẽ trở nên căng, gây ngứa ngáy, bỏng rát và sau đó sẽ biểu hiện bằng việc đỏ ửng, sưng nề và xuất hiện nhiều nốt mụn nước với kích thước không đều từ 1 đến 5mm. Sau vài ngày, những nốt mụn nước này có thể phình to, tạo thành các bóng nước chứa mủ dễ vỡ.

Khác với zona thần kinh, viêm da tiếp xúc do kiến ba khoang thường không mọc thành mảng, cụm hay dải dọc theo các hạch thần kinh cảm giác. Thay vào đó, những nốt mụn nước và vết sưng đỏ do tiếp xúc với kiến ba khoang thường xuất hiện dưới dạng các vệt hoặc đường rõ ràng. Khi áp lực được tác động lên những vùng da bị tổn thương này, độc tố từ kiến ba khoang sẽ nhanh chóng lan rộng, gây tổn thương trên các vùng da khác không bị ảnh hưởng trên cơ thể.

Cách phân biệt zona và kiến ba khoang dễ nhận biết nhất

Tiêu chíZona thần kinh
Viêm da tiếp xúc do kiến ba khoang
Nguyên nhânDo vi-rút VZV tái hoạt động sau khi bệnh thủy đậu đã khỏi và khi cơ thể gặp tình trạng suy giảm miễn dịch, căng thẳng tinh thần, hoặc suy nhược sức khỏe,…Do tiếp xúc với chất tiết chứa độc tố Pederin (1) do kiến ba khoang tiết ra (còn được gọi là Paedérus). Tên gọi có thể thay đổi tùy theo địa phương như kiến nhốt, kiến kim, kiến cằm cặp, kiến lác, …
Thời điểm mắc bệnh trong nămBệnh không liên quan đến thời tiết, không phụ thuộc vào mùa, có thể xuất hiện bất kỳ lúc nào khi cơ thể yếu đều, tinh thần căng thẳng.Thường xảy ra vào mùa mưa. Sau cơn mưa là thời điểm khi côn trùng nói chung và kiến ba khoang nói riêng không còn nơi ở, chúng thường tìm nơi ẩn náu, bay theo ánh đèn nhà dân và bám vào các vật ấm, như quần áo, chăn màn, giường chiếu, khăn mặt,… gây tiếp xúc với độc tố của kiến ba khoang và gây ra viêm da tiếp xúc.
Dấu hiệu ban đầuXuất hiện những dấu hiệu cảnh báo trước khi có triệu chứng, như vùng da bị VZV sưng nhẹ, đỏ, phù nề, cao hơn so với da xung quanh.Bệnh thường xuất hiện đột ngột, không có triệu chứng cảnh báo trước do độc tố của kiến ba khoang mạnh, gây ra tổn thương da nghiêm trọng, với tốc độ nhanh chóng.
Triệu chứng điển hìnhMụn nước, phát ban mọc gần nhau, liên kết và dính chùm/mảng/cụm bám dọc theo các hạch thần kinh cảm giác bị VZV tấn công.Mụn nước thường nhỏ, có màu đỏ giống mụn mủ, có xu hướng tạo thành vệt/đường dài, gây bỏng rát, phù nhẹ, ít ngứa.
Vị trí tổn thương ngoài daChủ yếu chỉ xuất hiện ở 1 bên cơ thể, có thể một bên quanh eo, một bên mặt, cổ, lưng hoặc một bên thân dọc theo dây thần kinh liên sườn.Không có đặc trưng phân bố rõ rệt, có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể tiếp xúc với độc tố của kiến ba khoang.
Cảm giác đặc trưngĐau nhức, bỏng rát sâu tận thần kinh.Bỏng rát ngoài da.
Di chứng sau bệnhThường để lại sẹo (sẹo lồi/sẹo lõm) và những cơn đau nhức dây thần kinh sau Herpes vẫn còn dai dẳng không dứt.Thường chỉ để lại dát thẫm màu và mờ dần theo thời gian.
Khả năng tái phátHiếm khi tái phát, tỷ lệ tái phát zona thần kinh ở nam và nữ sau 8 năm lần lượt là 4% và 7%.Có thể tái phát bất cứ khi nào cơ thể tái tiếp xúc với dịch tiết chứa độc tố của kiến ba khoang.
Khả năng lây truyềnCó thể lây VZV cho người khác nếu tiếp xúc trực tiếp với mụn nước, phát ban trên vùng da tổn thương và gây ra bệnh thủy đậu nếu người tiếp xúc chưa từng mắc thủy đậu. Nếu người tiếp xúc đã từng mắc thủy đậu, tiềm ẩn nguy cơ mắc zona thần kinh.Không lây từ người này sang người khác nhưng có khả năng lan rộng khắp cơ thể nếu vết thương không được chăm sóc cẩn thận
Thời gian khỏi bệnhSau 2 – 3 tuần kể từ khi mắc bệnhSau 5 – 7 ngày
Bảng so sánh cách phân biệt zona và kiến ba khoang dễ nhận biết nhất

Cách điều trị zona thần kinh và kiến ba khoang

Cả bệnh zona thần kinh và viêm da tiếp xúc do kiến ba khoang đều yêu cầu phương pháp điều trị khoa học riêng biệt. Để đạt được kết quả phục hồi thành công và giảm thiểu các biến chứng, việc tìm kiếm chăm sóc y tế kịp thời, tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng các loại thuốc được kê đơn và tuân theo các thực hành chăm sóc vết thương được bác sĩ khuyến cáo là rất quan trọng.

Điều trị zona thần kinh

Zona thần kinh là một bệnh có biểu hiện nhiễm trùng ngoài da, nhưng do virus tấn công hệ thần kinh, do đó rất quan trọng để được thăm khám và điều trị sớm theo hướng dẫn và chỉ định của các bác sĩ chuyên khoa. Vì đây là một bệnh lý do virus gây ra, thông thường các bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng virus cho người bệnh sử dụng nhằm ức chế hoạt động và sự phát triển của virus.

Trong trường hợp nhiễm trùng phụ hoặc nhiễm trùng kép, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thêm kháng sinh để chống nhiễm khuẩn, giảm viêm, giảm đau và hạn chế sưng tấy trên vết thương.

Đối với những cơn đau kéo dài và khó chịu tại các dây thần kinh, các bác sĩ chuyên khoa có thể chỉ định sử dụng thuốc giảm đau và thuốc kháng histamin dạng uống để giảm ngứa và làm dịu các triệu chứng khó chịu. Ngoài ra, cũng có thể sử dụng các loại thuốc tăng cường miễn dịch nhằm nâng cao sức đề kháng, giúp cơ thể chống lại virus tốt hơn.

Quan trọng nhất, việc tuân thủ đúng hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ chuyên khoa là rất quan trọng để đạt được kết quả điều trị thành công và giảm thiểu các biến chứng.

Điều trị viêm da tiếp xúc do kiến ba khoang

Theo đánh giá của các chuyên gia, dịch tiết từ cơ thể của kiến ba khoang chứa độc tố Pederin với độc tính rất cao, gấp 12-15 lần so với nọc độc của rắn hổ. Tuy nhiên, nếu vết thương sau tiếp xúc với kiến ba khoang được xử lý đúng cách, độc tố của kiến ba khoang không gây nguy hiểm quá lớn. Nhưng trong trường hợp chẩn đoán bệnh bị nhầm lẫn và việc xử lý, điều trị bệnh lý bị chậm trễ, độc tố có thể lan rộng và gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Do đó, khi gặp viêm da tiếp xúc do kiến ba khoang, cần tuân thủ các biện pháp sau:

Đối với việc điều trị vết thương tại chỗ:

Sau khi tiếp xúc với độc tố của kiến ba khoang, người bệnh nên ngay lập tức rửa vùng tiếp xúc và các vùng da xung quanh bằng dung dịch nước muối sinh lý 0,9% hoặc nước sạch để loại bỏ dịch tiết của kiến. Có thể sử dụng xà phòng nhẹ để hỗ trợ trung hòa độc tính của kiến ba khoang trên da. Tuy nhiên, cần tránh chà xát mạnh để không gây tổn thương da hoặc lan rộng chất độc đến các vùng da khác.

Sau khi làm sạch vùng da tiếp xúc, người bệnh cần nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất để nhận chăm sóc y tế đúng cách. Bác sĩ sẽ theo dõi tình trạng bệnh và đề xuất các phương pháp chăm sóc và điều trị thích hợp. Trong trường hợp bệnh nhẹ, có thể không cần điều trị đặc biệt, chỉ cần chăm sóc vết thương và khử trùng đúng cách để bệnh tự lành. Trong trường hợp vùng da tiếp xúc bị sưng phồng và có nguy cơ viêm nhiễm cao, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng các loại thuốc giảm đau và thúc đẩy quá trình lành vết thương.

Có thể sử dụng các loại thuốc bôi tại chỗ như hồ nước (kháng khuẩn và làm dịu da), kem corticosteroid (giảm viêm), và kem chứa thành phần kẽm (hỗ trợ kháng khuẩn và làm dịu da) để giảm đau, hạn chế viêm nhiễm và ngăn ngừa lây lan sang các vùng da khác, đồng thời thúc đẩy quá trình phục hồi. Tuy nhiên, việc sử dụng các loại thuốc điều trị nên được tham khảo ý kiến chuyên gia y tế.

Trong trường hợp phát sinh nhiễm trùng, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng kem kháng sinh tại chỗ kết hợp với thuốc kháng histamin để giảm ngứa và kích ứng.

Phòng ngừa zona thần kinh và kiến ba khoang

Cách phân biệt zona và kiến ba khoang dễ nhận biết nhất

Phòng ngừa zona thần kinh

Đối với những người chưa từng mắc bệnh thủy đậu và không tiếp xúc với người bị thủy đậu hoặc zona thần kinh, rất quan trọng để tiêm đủ các loại vắc-xin để phòng ngừa cả thủy đậu và zona thần kinh.

Đối với những người đã từng mắc bệnh thủy đậu và có nguy cơ mắc zona thần kinh, cần thiết phải xây dựng và duy trì một lối sống khoa học và lành mạnh. Hạn chế căng thẳng trong cuộc sống, giữ tinh thần lạc quan, tích cực và vui vẻ. Đồng thời, cần cân đối chế độ ăn uống và ưu tiên việc cung cấp đầy đủ vitamin C cho cơ thể. Tăng cường hoạt động vận động và thể dục để cải thiện sức khỏe và tăng cường hệ miễn dịch.

Cần loại bỏ những thói quen xấu như hút thuốc lá và tiêu thụ rượu bia, vì chúng có thể gây hại cho hệ miễn dịch của cơ thể.

Ngoài ra, nên thường xuyên thăm khám sức khỏe định kỳ mỗi 6 tháng để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và được xét nghiệm để chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh. Điều này giúp tiếp nhận phương pháp điều trị và chăm sóc khoa học theo cách đúng, từ đó giảm thiểu nguy cơ biến chứng, giảm thời gian bệnh và tăng tốc quá trình phục hồi sau bệnh.

Phòng ngừa kiến ba khoang

Để ngăn chặn tình trạng viêm da tiếp xúc do kiến ba khoang, cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa nhằm giảm thiểu nguy cơ tiếp xúc với kiến ba khoang trong các hoạt động sinh hoạt, học tập và làm việc.

Theo Cục Y tế Dự phòng – Bộ Y tế, để phòng ngừa côn trùng nói chung và kiến ba khoang nói riêng xâm nhập vào nhà, cần hạn chế mở cửa, sử dụng rèm cửa hoặc lắp lưới cản trở côn trùng ở cửa sổ và lỗ thông khí, đặc biệt là ở khu vực gần cây cối và cánh đồng khi có ánh đèn sáng.

Nên sử dụng màn che khi ngủ và tránh đứng dưới ánh đèn sáng ở nơi công cộng. Khi làm việc dưới ánh đèn, cần chú ý vì kiến ba khoang thường xuất hiện ở những nơi có ánh đèn sáng. Nếu khả năng có, hãy bật đèn ở ban công hoặc hành lang để thu hút kiến ba khoang ra khỏi nhà và tiêu diệt chúng một cách an toàn, tránh để dịch tiết của kiến bắn lên cơ thể.

Để ngăn chặn kiến ba khoang sinh sống và tồn tại, cần phá hủy môi trường sống của chúng bằng cách duy trì vệ sinh môi trường xung quanh nhà, làm sạch bụi rậm và cây cỏ. Nên giặt mạnh khăn mặt và quần áo trước khi sử dụng để giảm nguy cơ kiến ba khoang đậu lên những vật dụng này.

Khi làm việc trên đồng ruộng, đặc biệt trong mùa mưa bão, cần sử dụng trang thiết bị bảo hộ lao động như áo dài tay, mũ/nón, khẩu trang và ủng.

Cũng có thể sử dụng các loại thuốc diệt côn trùng như deltamethrin, alpha cyhalothrin và permethrin để tiêu diệt kiến ở những vị trí mà kiến thường tập trung gần người.