Cây hoàng đằng, một loại dược liệu tự nhiên, được biết đến như một biện pháp kháng sinh hiệu quả từ thảo dược. Một số công dụng chính của loại thuốc này là khả năng chống viêm nhiễm và điều trị tiêu chảy. Dưới đây, Herbal House Việt Nam sẽ chia sẻ một số thông tin hữu ích về đặc điểm, công dụng và bài thuốc trị bệnh của hoàng đằng.
Thông tin chung
Tên gọi, danh pháp
Tên tiếng Việt: Hoàng đằng (Thân và Rễ)
Tên khác: Vàng đắng; dây vàng; nam hoàng liên…
Tên khoa học: Fibraurea tinctoria Lour
Thuộc họ: Tiết dê (Menispermaceae).
Các loài: Gồm 2 loài là Fibraurea recisa Pierre và Fibraurea tinctoria Lour.
Hình ảnh cây hoàng đằng
Đặc điểm tự nhiên
Có tùy thuộc vào quan điểm của từng tác giả, một số có thể gộp hai loài cây hoàng đằng Fibraurea tinctoria và Fibraurea recisa thành một, trong khi có người lại phân biệt chúng thành hai loài khác nhau:
- Hoàng đằng Fibraurea recisa: Đây là một loại cây leo có thân to và cứng. Lá của loài này có hình dạng cứng và nhẵn, mọc so le, có chiều dài từ 9cm đến 20cm và chiều rộng từ 4cm đến 10cm. Phiến lá có dạng ba cạnh dài, phần dưới là tròn, với ba gân chính rõ ràng và hai gân cong. Cuống lá dài từ 5 đến 14cm và có hai nốt phình lên, một ở phía dưới và một ở phía trên. Hoa của loài này mọc thành chùy, phân nhánh thành 2-3 lần và có chiều dài từ 30 đến 40cm giữa các lá đã rụng.
- Loài Fibraurea tinctoria: Loài này khác biệt so với loài trên ở một số điểm, bao gồm lá có hình dạng nhọn hơn, chùy hai đến bốn lần ngắn hơn và phân nhánh hai lần.
Cây hoàng đằng chữa những bệnh gì?
Theo y học cổ truyền:
- Cây hoàng đằng được biết đến với tác dụng thanh nhiệt, tiêu viêm và sát trùng ngoài da.
- Nó cũng được sử dụng kết hợp với các thảo dược khác để chữa đau mắt, tiêu chảy, sốt rét, viêm tai chảy mủ, ngứa ngoài da và làm thuốc bổ. Sử dụng hiệu quả trong các trường hợp bị nóng trong người hoặc mắc các bệnh liên quan tới gan
- Rễ hoàng đằng có thể được mài nhuyễn và sử dụng với nước để bôi ngoài da, giúp chữa trị mụn nhọt và bỏng. Trong khi đó, thân và lá của hoàng đằng có thể được nấu với nước để tạo thành nước tắm, giúp giảm đau lưng và làm sạch vết thương.
Theo y học hiện đại:
Cây hoàng đằng được biết đến với các tác dụng dược lý sau đây nhờ vào hàm lượng berberin dồi dào:
- Ngăn chặn mảng xơ vữa và cải thiện độ đàn hồi của mạch máu: Hoàng đằng giúp ngăn chặn quá trình hình thành các mảng xơ vữa trên thành động mạch, đồng thời cải thiện độ đàn hồi của mạch máu.
- Giảm triglyceride tích tụ ở gan và làm giảm cholesterol xấu trong máu: Các thành phần trong hoàng đằng giúp giảm hàm lượng triglyceride tích tụ ở gan và giảm tỷ lệ cholesterol xấu trong máu.
- Nâng cao sức khỏe tim mạch: Hoàng đằng hỗ trợ cải thiện khả năng co bóp và giãn nở của tim, đồng thời duy trì hoạt động hiệu quả của thần kinh giao cảm ở tim.
- Ức chế sự sinh sôi của vi khuẩn và điều trị viêm kết mạc hay tiêu chảy do nhiễm khuẩn: Berberin trong hoàng đằng có tác dụng ức chế sự sinh sôi phát triển của các loại vi khuẩn, giúp điều trị viêm kết mạc và tiêu chảy do nhiễm khuẩn.
Ngoài ra, cây hoàng đằng cũng chứa palmatin với các công dụng bổ sung như:
- Ức chế sự sinh sôi của vi khuẩn đường ruột: Palmatin trong cây hoàng đằng có tác dụng ức chế sự sinh sôi của vi khuẩn đường ruột, tuy nhiên hiệu quả này thường yếu hơn so với kháng sinh.
- Chống nấm và hạ huyết áp: Palmatin cũng có tác dụng chống lại các loại nấm, đặc biệt là nấm gây ra viêm nhiễm âm đạo. Ngoài ra, nó cũng có thể giúp hạ huyết áp và ngăn ngừa rối loạn nhịp tim đối với những người bị cao huyết áp.
Hoàng đằng có những công dụng nào?
Một số vị thuốc và lưu ý khi sử dụng cây Hoàng đằng
Một số vị thuốc từ cây Hoàng đằng
Trị viêm ruột kiết lỵ:
- 14g hoàng đằng, 20g lá mô, 20g cỏ sữa lá lớn.
- Thực hiện: Cho toàn bộ 3 loại trên vào ấm, sắc chung với 1 bát nước, đun trong 20 phút. Uống khi thuốc còn ấm với liều lượng 1 thang/ngày.
Trị đau mắt đỏ có màng:
- 4g hoàng đằng, 2g phèn chua.
- Đem nguyên liệu đã chuẩn bị tán nhỏ cho mịn, sau đó chưng cách thủy với nước. Gạn lấy nước trong, nhỏ mắt mỗi ngày 2 lần.
Trị viêm tai có mủ:
- 20g hoàng đằng và 10g phù phỉ
- Đem nguyên liệu đã chuẩn bị tán mịn thành bột, trộn hỗn hợp đều. Lấy bột thuốc bôi vào trong tai từ 2-3 lần 1 ngày.
Điều trị viêm đường tiết niệu, viêm phế quản, viêm gan virus, viêm tai trong:
- 10g hoàng đằng, 10g mộc thông, 10g huyết dụ
- Cho nguyên liệu trên vào sắc cùng với 1 lít nước, cạn đến khi còn 300 ml. chia thành 3 lần uống.
Điều trị vàng da do bệnh gan:
- 25g hoàng đằng, 25g cây xạ vàng
- Đem nguyên liệu đã chuẩn bị sắc lấy nước uống hàng ngày. Liều lượng 1 thang/ngày.
Điều trị kiết lỵ, tiêu chảy:
- Sử dụng rễ cây hoàng đằng. Rễ hoàng đằng phơi khô, đem tán mịn thành bột. Hàng ngày lấy 10g bột pha chung với nước ấm để uống.
Trị nổi mụn nhiều do nóng trong ở trẻ em:
- Lấy thân và rễ hoàng đằng nấu lấy nước tắm cho trẻ từ 1 – 2 lần/ngày. Duy trì tắm như vậy đều đặn đến khi hết nổi mụn.
Chữa viêm lở, chảy nước ở kẽ chân:
- 15g hoàng đằng,10g kha tử.
- Đem 2 nguyên liệu đã chuẩn bị đem giã nhỏ, cho vào ấm để sắc đến khi thành nước đặc. Dùng nước này để ngâm chân 1-2 lần 1 ngày.
Điều trị viêm đường tiết niệu, viêm âm đạo, tiểu ra máu:
- 10g hoàng đằng, 10g mộc thông, 10g huyết dụ.
- Đem nguyên liệu sắc với nước đun lấy nước uống.
Herbal House Việt Nam xin giới thiệu sản phẩm Cao INERMIS – Ngâm rửa vùng kín có thành phần chính từ cây khổ sâm giúp ngăn ngừa viêm nhiễm, hỗ trợ giảm viêm nhiễm, nấm ngứa viêm âm đạo
Nhờ các thành phần từ cây khổ sâm, Cao Inermis bảo vệ mẹ trước các tác nhân gây viêm nhiễm phụ khoa, nhanh lành vết thương tầng sinh môn đối với các mẹ sinh thường. Ngoài ra, Cao Inermis còn tạo mùi hương dễ chịu, cân bằng pH vùng kín và duy trì độ ẩm cho da
Lưu ý khi sử dụng cây Hoàng đằng
- Việc sử dụng cây hoàng đằng để tự điều trị bệnh không được khuyến khích, vì việc này có thể dẫn đến các tác dụng phụ không mong muốn nếu không tuân thủ đúng cách và liều lượng. Do đó, việc sử dụng hoàng đằng nên tuân theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế.
- Đặc biệt, người mắc bệnh do hàn hoặc có khí hàn cần tránh sử dụng hoàng đằng, vì loại thảo dược này có tính hàn và có thể làm tăng thêm cảm giác lạnh lẽo hoặc triệu chứng của bệnh.
Tóm lại, cây hoàng đằng là một loại dược liệu vị đắng có nhiều ứng dụng trong Đông y, được sử dụng để điều trị các vấn đề như tiêu chảy, viêm nhiễm ngoài da và thanh nhiệt. Tuy nhiên, trước khi sử dụng hoàng đằng để điều trị bệnh, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.