Tiểu đường thai kỳ: biểu hiện, biến chứng và cách phòng tránh

Tiểu đường thai kỳ là một trong những loại tiểu đường phổ biến nhất ảnh hưởng đến phụ nữ mang thai. Trong quá trình thai kỳ, cơ thể của phụ nữ trải qua nhiều thay đổi về cấu trúc và chức năng, điều này có thể ảnh hưởng đến cách cơ thể xử lý đường huyết. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về nguy cơ, triệu chứng và cách kiểm soát tiểu đường thai kỳ.

Thế nào gọi là tiểu đường thai kỳ?

Nếu không sản xuất đủ insulin thì mẹ bầu sẽ mắc tình trạng tiểu đường thai kỳ

Tiểu đường thai kỳ, còn được gọi là tiểu đường mang thai hoặc tiểu đường thai, là một trạng thái đặc biệt của tiểu đường xuất hiện hoặc được chẩn đoán lần đầu tiên trong quá trình mang thai. Đây là một tình trạng mà mức đường huyết của phụ nữ mang thai tăng lên mức cao hơn so với bình thường, nhưng không đủ cao để được chẩn đoán là tiểu đường đặc biệt.

Trong quá trình mang thai, cơ thể sản xuất nhiều hormone hơn, như hormone estrogen và progesterone, để hỗ trợ sự phát triển của thai nhi. Những thay đổi này có thể ảnh hưởng đến cách cơ thể sử dụng insulin, hormone giúp điều tiết mức đường huyết. Ở một số phụ nữ, cơ thể không sản xuất đủ insulin để điều chỉnh mức đường huyết trong máu, dẫn đến tình trạng tiểu đường thai kỳ.

Tình trạng này thường xuất hiện trong ba tháng đầu của thai kỳ, khi cơ thể đang thích ứng với sự thay đổi nội tiết tố. Mặc dù có thể điều chỉnh và kiểm soát được thông qua chế độ ăn uống và hoạt động thể chất, nhưng nếu không được quản lý cẩn thận, tiểu đường thai kỳ có thể gây ra nhiều vấn đề cho cả mẹ và thai nhi.

Biểu hiện của bệnh tiểu đường thai kỳ

Bệnh nhân tiểu đường thai kỳ thường cảm thấy khát nước, mệt mỏi và đi tiểu nhiều lần

Bệnh đái tháo đường thai kỳ thường phát triển một cách không rõ ràng và thường không được nhận biết ngay từ đầu. Thông thường, các thai phụ không nhận ra rằng họ mắc bệnh cho đến khi đi khám thai định kỳ và bác sĩ yêu cầu thực hiện xét nghiệm để kiểm tra tiểu đường thai kỳ.

Tuy nhiên, có một số biểu hiện có thể giúp nhận diện tiểu đường thai kỳ sớm, bao gồm:

• Cảm thấy khát nước thường xuyên, hoặc thức giấc giữa đêm để uống nước.
• Đi tiểu nhiều lần trong ngày, và lượng nước tiểu cũng nhiều hơn so với các thai phụ khác.
• Vết thương hoặc trầy xước có thể lâu lành hơn so với bình thường.
• Dễ bị nhiễm nấm ở vùng kín, và việc sử dụng các loại thuốc trị nấm thông thường không mang lại hiệu quả như mong đợi.
• Dấu hiệu sụt cân, cảm giác mệt mỏi và thiếu năng lượng.

Những ai cần kiểm tra chỉ số tiểu đường thai kỳ

Các yếu tố sau đây tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường thai kỳ:

• Mang thai khi đã ngoài tuổi 30: Thai phụ trên 30 tuổi có nguy cơ cao hơn mắc bệnh đái tháo đường thai kỳ do quá trình lão hóa cơ thể và giảm sức kháng của cơ thể.
• Tiền sử gia đình có người mắc bệnh đái tháo đường type 2: Có người thân trong gia đình (cha, mẹ, anh chị em) mắc bệnh đái tháo đường type 2 là yếu tố gia đình tăng nguy cơ cho thai phụ.
• Tiền sử bản thân đã bị tiểu đường thai kỳ trong lần mang thai trước: Nếu đã từng mắc bệnh đái tháo đường thai kỳ trong lần mang thai trước đó, nguy cơ tái phát sẽ cao hơn ở lần mang thai sau.
• Thừa cân, béo phì trước và trong khi mang thai: Trọng lượng cơ thể cao hơn mức bình thường tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường thai kỳ.
• Đứa con trước nặng hơn 4,1 kg: Thai sản kế tiếp có nguy cơ cao hơn mắc bệnh đái tháo đường thai kỳ nếu đứa con trước có cân nặng lớn hơn 4,1 kg (được gọi là trẻ nặng cân).

Trong trường hợp mức insulin và chỉ số tiểu đường thai kỳ đều ở mức an toàn, bạn có thể không nằm trong nhóm nguy cơ cao mắc đái tháo đường thai kỳ. Tuy nhiên, việc duy trì lối sống lành mạnh và tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ về dinh dưỡng và vận động vẫn rất quan trọng để giảm thiểu nguy cơ này.

Phương pháp chẩn đoán đái tháo đường trong thai kỳ

Một trong những phương pháp chẩn đoán phổ biến là xét nghiệm dung nạp glucose.

Phương pháp chẩn đoán đái tháo đường trong thai kỳ thường được tiến hành thông qua xét nghiệm tiểu đường thai kỳ, trong đó bác sĩ sẽ kiểm tra nồng độ đường trong máu của thai phụ. Quy trình chẩn đoán này thường được thực hiện trong khoảng thời gian từ tuần thứ 24 đến tuần thứ 28 của thai kỳ.

Một trong những phương pháp chẩn đoán phổ biến là xét nghiệm dung nạp glucose. Trước khi thực hiện xét nghiệm, thai phụ sẽ được yêu cầu ở tình trạng nhịn ăn (không ăn trong ít nhất 8 giờ). Sau đó, bác sĩ sẽ lấy mẫu máu của bạn trước và sau khi uống một lượng chất lỏng chứa 75 gam đường. Dựa trên sự thay đổi của nồng độ đường trong máu trước và sau khi uống chất lỏng này, bác sĩ sẽ đưa ra kết luận về việc có sự xuất hiện của đái tháo đường thai kỳ hay không.

Biến chứng khi mắc đái tháo đường thai kỳ là gì

Tiểu đường thai kỳ mang đến nhiều hậu quả nguy hiểm cho cả mẹ và em bé. Nếu chỉ số tiểu đường thai kỳ tăng quá cao, có thể xuất hiện những tình huống đáng tiếc sau:

Đối với thai nhi:

• Bé có nguy cơ cao bị thừa cân, béo phì, mắc các bệnh về hô hấp và dễ bị các vấn đề về đường huyết hơn so với các bé bình thường.
• Tụt canxi sau khi sinh.
• Nguy cơ dị tật thai nhi tăng cao.

Đối với mẹ:

• Nguy cơ chấn thương vùng lưng, gãy xương và trật khớp do thai nhi phát triển quá lớn.
• Tỷ lệ tiền sản giật tăng gấp 4 lần so với người không mắc tiểu đường thai kỳ.
• Khả năng phải sinh non và sinh mổ tăng cao, do kích thước của bé quá lớn ở phần thân dưới.
• Nguy cơ sẩy thai và thai chết lưu.
• Nguy cơ băng huyết sau sinh.
• Những hậu quả này có thể đặt ra nguy cơ nghiêm trọng cho cả mẹ và em bé. Do đó, việc phòng ngừa tiểu đường thai kỳ từ sớm là rất quan trọng để tránh những hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra.

Để tránh các biến chứng này, quản lý tiểu đường thai kỳ là rất quan trọng. Điều trị bao gồm kiểm soát cân nặng, chế độ ăn uống cân đối, vận động thể chất, và theo dõi chặt chẽ bởi các bác sĩ chuyên khoa.

Cách phòng tránh tiểu đường thai kỳ

Kiểm soát cân nặng

Mặc dù thừa cân không phải lúc nào cũng là nguyên nhân gây ra tiểu đường thai kỳ, nhưng nó là một yếu tố nguy cơ cho căn bệnh này. Đặc biệt, những người có chỉ số BMI (chỉ số khối cơ thể) lớn hơn 30 có nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ cao gấp 3 lần so với những người có BMI dưới 25.

Hơn nữa, việc giảm cân nên được thực hiện trước khi quyết định có thai, đặc biệt là đối với những người bị thừa cân hoặc béo phì. Tuy nhiên, việc giảm cân trong thời gian mang thai không được khuyến khích do có thể không an toàn cho sức khỏe của mẹ và thai nhi.

Thăm bác sĩ định kỳ

Tham khảo ý kiến của bác sĩ định kỳ để kiểm tra chỉ số đường huyết và đảm bảo mọi điều kiện sức khỏe của bạn đều ổn định. Điều này đặc biệt quan trọng nếu bạn có yếu tố nguy cơ hoặc nếu bạn đã từng mắc tiểu đường thai kỳ trong quá khứ.

Chế độ dinh dưỡng lành mạnh

Mặc dù không có thực đơn cụ thể phù hợp cho tất cả phụ nữ mang thai, nhưng có những nguyên tắc chung mà bạn có thể áp dụng. Đó là chia nhỏ bữa ăn, bổ sung thêm các loại thực phẩm giàu chất xơ và sử dụng chất béo lành mạnh cho sức khỏe. Đồng thời, đảm bảo cân bằng hàm lượng dinh dưỡng trong khẩu phần ăn hàng ngày.

Một cách đơn giản để kiểm soát lượng thức ăn mỗi ngày là tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia dinh dưỡng. Dựa trên sự tư vấn đó, bạn có thể lập kế hoạch ăn uống cho bản thân và tuân thủ nghiêm túc theo kế hoạch đã đề ra. Điều này giúp giảm nguy cơ tăng cao chỉ số đường huyết và hạn chế khả năng mắc tiểu đường thai kỳ khi mang thai.

–> Tham khảo thêm: 3 điều mẹ cần biết khi mang thai lần đầu

–> Tham khảo thêm: 10 dấu hiệu mang thai quan trọng mà phụ nữ không thể bỏ qua

–> Tham khảo thêm: 5 Tuyệt chiêu để phục hồi vết mổ sau sinh mà không để lại vết sẹo